२०८२ वैशाख ०५, शुक्रबार

      

राष्ट्रकै गौरवको आयोजना, ‘सुरक्षण मुद्रण प्रेस’ निर्माण अलपत्र(भिडियो)

काभ्रेको गौरवको आयोजना मध्ये सुरक्षण मुद्रण एक हो । तत्कालिन आईटी पार्कमा निर्माण शुरु भएको सुरक्षण मुद्रण प्रेसको निर्माण कार्य शुरु भएको लामो समय भई सक्दा पनि निर्माण कार्य सम्पन्न भएको छैन । निर्माण कार्यमा भएको ढिलाईले सुरक्षण मुद्रण प्रेसको संचालन अन्योलमा परेको छ । 
निर्माण ब्यवसायीलाई सरकारले समयमै निर्माण कार्यको भुक्तानी नगरेका कारण निर्माणमा ढिलाई भएको हो । सरकारले साउन महिना पछि भुक्तानी नगरेका कारण निर्माण कार्य हुन नसकेको हो । निर्माण कार्यको समयावधी भित्र निर्माण ब्यवसायीले काम पनि गरेका छैनन । केपी ओली नेतृत्वको सरकारमा मन्त्री रहेका गोकुल बास्कोटाले उक्त निर्णय गराउँदै काभ्रेमा मुद्रण प्रेस निर्माण शुरु गरेका थिए । उनको निर्णयमा पछिल्लो सरकारले पनि निरन्तरता दिएको छ । काँग्रेसका मन्त्रीहरुको लर्काे लागेर सुरक्षण मुद्रण प्रेसको भवन शिलान्यास गरिएको थियो । तर पनि निर्माण कार्य सम्पन्न नहुँदा गठवन्धन सरकारले ध्यान दिन सकेको छैन । 
बास्कोटाले सोहि प्रेस निर्माणको क्रममा आफुसँग जोडेर आएको अडियो क्लिप प्रमाणीत गर्न चुनौती दिदै मन्त्री पदबाट राजिनामा दिनु भएको थियो । छानविनका क्रममा महालेखा परिक्षणको प्रतिवेदन, संसदको लेखा समितिको प्रतिवेदन तथा सरकारी निकायको अनुसन्धानमा बास्कोटाले गलत उदेश्य राखेर कसैसँग बार्गेनिङ्ग नगरेको र अनियमित नभएको प्रतिवेदन बुझाएको थियो । प्रतिवेदनको अंश महालेखा परिक्षको प्रतिवेदन २०७८÷२०७९ को पेज ५२१ मा उल्लेख गरिएको छ । सुरक्षण मुद्रणका लागि आवश्यक पूर्वाधार तयार भईरहेको छ । मुद्रण प्रेसको पूर्वाधार निर्माण सम्पन्न भएपछि राहदानी, हुलाक टिकट, बैँक नोट, प्रश्नपत्रजस्ता महत्वपूर्ण कागजात छाप्न विदेश जानुपर्ने छैन । यसबाट एकातिर सुरक्षित मुद्रणका लागि पूँजी बाहिरिनुपर्ने बाध्यता समाप्त हुनेछ भने अर्कातिर घरमै अत्यावश्यक सुरक्षण मुद्रण सेवा उपलब्ध हुनेछ । केपी ओली नेतृत्वको सरकारले नीति तथा कार्यक्रममा महत्वपूर्ण कागजातको सुरक्षण मुद्रण गर्ने उल्लेख गरी बजेट विनियोजन गरेको थियो । पच्चीस वर्ष अघि देखि बहसमा रहेको सुरक्षण मुद्रण स्थापनाका लागि पहल शुरु भएको थियो । काठमाडौँबाट २८ किलोमिटरको दूरीमा पर्ने २ सय ३५ रोपनी जग्गामा रहेको काभ्रेपलाञ्चोकको बनेपास्थित सूचना प्रविधि पार्क केन्द्रका लागि हस्तान्तरण भएर निर्माण कार्य प्रारम्भ भएको हो । सुरक्षण मुद्रणको कामका लागि हरेक वर्ष विभिन्न निकायबाट करीब चार अर्ब रुपैयाँ विदेश गइरहेको छ ।

नेपाललाई आत्मनिर्भर बनाई अन्तर्राष्ट्रिय बजारमा आकर्षण विन्दुका रुपमा सुरक्षण मुद्रण केन्द्रलाई विकास गर्ने सरकारको दूरदृष्टिअनुरुप संयन्त्रले काम शुरु गरेको हो । सुरक्षण मुद्रणलाई राष्ट्रिय गौरवको विषयका रुपमा समेत लिइन्छ । सुरक्षण मुद्रणसम्बन्धी नीति योजना, बजेट तथा कार्यक्रम स्वीकृत र भौतिक पूर्वाधार निर्माणका साथै राहदानी र स्मार्ट कार्डको पर्सनलाइजेसन तथा सुरक्षण मुद्रणसम्बन्धी आवश्यक अध्ययन र तालीम प्रशिक्षण पनि सञ्चालन गरिएको छ ।

मुद्रण प्रेसको पूर्वाधार निर्माण सम्पन्न भएपछि राहदानी, हुलाक टिकट, बैँक नोट, प्रश्नपत्रजस्ता महत्वपूर्ण कागजात छाप्न विदेश जानुपर्ने छैन । काभ्रेमा रहेको तत्कालिन आईटी पार्कको जमिनमा निर्माण भएका संरचनाबाट यि कार्य प्रारम्भ हुनेछन् ।

 

 

के हो सुरक्षण मुद्रण ?
भौतिक सुरक्षा र प्रणालीगत सुरक्षासहित मुद्रण कार्यमा अपनाइने सुरक्षण पद्धति विशिष्ट प्रकारको सुरक्षण मुद्रण मानिन्छ । यस प्रणालीमा बैंक नोट, राहदानी, हुलाक टिकटजस्ता अति संवेदनशील छपाइ गर्दा कसैले पनि नक्कल वा चोरी गर्न नसक्ने तथा गोप्यता चुहावट गर्न नसक्ने गरी आन्तरिक सुरक्षा अपनाइएको हुन्छ । यो सामान्य मुद्रणभन्दा फरक हुन्छ । निश्चित समयसम्मका लागि छपाइ सामग्री सुरक्षित वा गोप्य राख्नुपर्ने र उक्त समयपछि छपाइ सामान्य सामग्री बन्ने प्रकृतिका छपाइ सामग्री यसअन्तर्गत पर्छन् । यस्तो प्रेसका लागि चारैतिर पर्खालले घेरिएको, काँडेतार बार लगाएको, भित्र छिर्ने द्वार एउटा मात्र भएको, उक्त द्वारमा इ–गेटसहितको अत्याधुनिक सुरक्षा प्रविधिजडित भवन आवश्यक पर्छ । भवनको परिसरलाई सिसीटिभीबाट निगरानी गरिन्छ ।