अमेरिकाले नेपाल आउने ५ अर्ब सहयोग रोक्यो

काठमाडौँ/अमेरिकी सरकारले नेपालको संघीयता र जैविक विविधता संरक्षणका लागि छुट्याइएको ३ कराेड ९० लाख अमेरिकी डलर अर्थात् ५ अर्ब ५३ कराेड रुपैयाँ भन्दा धेरैको सहयोग रोकेको छ। अर्बपति एलन मस्कले नेतृत्व गरिरहेको अमेरिकाको सरकारी दक्षता विभाग (डिओजीइ) ले एक्समा पोस्ट गर्दै यसबारे जानकारी दिएको हो। डिओजीइका अनुसार २ कराेड डलर संघीयता र १ कराेड ९० लाख डलर जैविक विविधता संरक्षणका लागि छुट्याइएको थियो। 

यो कदम विभिन्न देशहरूमा गरिएको व्यापक विदेशी सहयोग कटौतीको अंश हो, जसमा नेपालमा मात्र नभई कम्बोडिया, बंगलादेश, सर्बिया, र भारतमा पनि करोडौं डलर बराबरका परियोजनाको रकम रोकिएको छ। यी सहयोगहरू शासन, लोकतन्त्र प्रवर्द्धन, र सामाजिक विकाससँग सम्बन्धित परियोजनाहरूमा खर्च गर्ने योजना थियो। 

यस कटौतीको निर्णय अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले जारी गरेको एक कार्यकारी आदेशको भागको रूपमा आएको हो, जसमा स्टेट डिपार्टमेन्ट र यूएसएआईडीमार्फत वितरित सबै अमेरिकी सहयोगको पुनरावलोकन गर्न भनिएको थियो। यस निर्णयले नेपाल सरकार र यूएसएआईडीको साझेदारीमा सञ्चालित विभिन्न परियोजनाहरूमा असर पार्ने छ। 

अमेरिकाको यो कदमले नेपालमा संघीयता र जैविक विविधता संरक्षणका क्षेत्रमा भइरहेका प्रगतिहरूमा प्रत्यक्ष असर पार्ने देखिन्छ। यसबाट स्थानीय र प्रादेशिक सरकारहरूको आर्थिक स्रोतमा कमी आउन सक्छ। अमेरिकी सहयोग रोकिएपछि नेपालको स्वास्थ्य र शिक्षा क्षेत्र सबैभन्दा धेरै प्रभावित भएको छ। सरकारले अब आफ्नै स्रोतबाट यी परियोजनाहरूलाई निरन्तरता दिनुपर्ने चुनौती थप भएको छ।